چای ایرانی اشکوه

آشنایی با خواص چای ایرانی

گزارش خبرنگار اقتصادی واحد مرکزی خبر حاکیست، مردم ایران سالا‌نه حدود ۱۰۰ هزار تن چای مصرف می‌کنند که کمتر از نیمی‌از آن تولید داخل است.

چایکاران ایران با جمعیتی حدود ۶۰ هزار خانوار ۳۵ هزار هکتار زمین زراعی در اختیار دارند که علا‌وه بر تولیدات آنان، در هر سال حدود ۶۰ هزار تن چای خارجی وارد می‌شود.

چای در دیگر مناطق جهان نیز طرفداران فراوانی دارد و روزانه یک میلیارد فنجان چای در جهان نوشیده می‌شود.

هم اکنون در دو میلیون و ۷۸۸ هزار هکتار از اراضی جهان، چای کشت و سالا‌نه چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تن برگ چای از این اراضی برداشت می‌شود.

تاریخچه چای:

خاستگاه اصلی چای کشور چین است پس از آن هند از تولید کنندگان این محصول است اما بوته چای نخستین بار در حدود ۵ هزار سال پیش در چین شناخته شد و در قرن هفدهم هلندی‌ها این گیاه را به اروپا بردند.

پیشینه مصرف چای در ایران نیز به قرن هفدهم بر می‌گردد اما کشت این گیاه نخستین بار به همت میرزا محمد علی مشهور به کاشف السلطنه در سال ۱۲۷۶ شمسی انجام شد.

کاشف السلطنه که فارغ التحصیل دانشگاه سوربن فرانسه بود به عنوان ژنرال کنسول ایران در این سال در هند مشغول کار شد و در این مدت شیوه کشت , برداشت و فراوری این محصول را آموخت و تجربه خود را به ایران منتقل کرد.

انواع چای:

چای به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود, چای سیاه یا تخمیری که روزانه مصرف می‌کنیم , چای نیمه تخمیری که به چای اولا‌نگ و پوچونگ معروف است که رنگ آن قهوه ای روشن است و چای تخمیر نشده که امروز با نام چای سبز یا چای چینی آن را می‌شناسیم البته چای‌‌‌های متنوع دیگری نیز وجود دارد که با ترکیب چند گل و گیاه دارویی یا چند نوع میوه خشک با چای ترش تولید و مصرف می‌شود.

هم اکنون در کشورهای جهان به ویژه کشورهای اروپایی تمایل زیادی به مصرف این نوع چای‌ها یا دم نوش‌ها به علت خواص بسیار بالای آن وجود دارد.

ترکیبات و خواص چای سیاه:

کافئین و تانین = آرام بخش دستگاه عصبی.

تئوفیلین = ساختاری مانند کافئین دارد که در چای سبز و سیاه موجود است , شل کردن عضلا‌ت، افزایش دهنده جریان خون در کلیه‌ها , افزایش انقباض پذیری و کارایی عضلا‌ت قلب، تنظیم ضربان قلب، کاهش فشار خون و اثرات التهابی.

تیانین = طعم دهنده چای است.

کاتچین = در چای سبز و سیاه وجود دارد اما در چای سبز بیشتر است , این ماده ضد سرطان , کاهش دهنده چربی بدخون و ضد ویروس است و ازافزایش قند خون جلوگیری می‌کند.

فلوراید و فلووانوئید که سبب استحکام دندان است و از ایجاد بوی‌بددهان پیشگیری می‌کند.

ویتامین‌‌‌های B کمپلکس C , و E نیز در چای وجود دارد.

ویتامین C که کاهش دهنده اضطراب است و علا‌ئم سرماخوردگی را برطرف می‌کند.

ویتامین ب کمپلکس و ویتامین ای نیز سبب بهبود سوخت و ساز بدن می‌شود.

رفع خواب آلودگی , تقویت نیروی فکر , گوارش بهتر غذا و کاهش علا‌ئم میگرن از دیگر خواصل مهم چای است.

خواص چای سبز:

این نوع چای به علت داشتن آنتی اکسیدان ضد سرطان است و از رشد تومورهاو سلول‌‌‌های سرطانی جلوگیری می‌کند و کاهش وزن از دیگر خواص برجسته این نوع چای است.

چگونه چای مرغوب بخریم:

محمد علی رضایی کارشناس گیاهان دارویی با اشاره به اینکه هم اکنون در کشور ما حدود ۴۰ هزار تن چای سیاه تولید می‌شود گفت: چای تولید شده در ایران از جمله چای‌‌‌های مرغوب است.

رضایی کارشناس گیاهان دارویی معتقد است: چای مرغوب باید رنگی قهوه ای مایل به سیاه و ملایمی‌داشته باشد , باید گس باشد و هیچگونه بوی غیرطبیعی ندهد در غیر این صورت چای طبیعی نیست و با افزودن طعم دهنده‌ها , رنگها و عطرهای مصنوعی و شیمیایی فراوری شده است و خواص این نوشیدنی را ندارد و زیان آور نیز هست.

این کارشناس گیاهان دارویی می‌گوید زمان دم کشیدن چای مرغوب حدود۲۰ دقیقه است در حالیکه چای فراوری شده با رنگها و طعم‌‌‌های غیر طبیعی درمدت کوتاهی دم می‌کشد و رنگ می‌اندازد.

رضایی با اشاره به اینکه هم اکنون در کشتزارهای ایران حدود ۴۰ تن چای تولید می‌شود, چای ایرانی را نمونه یک چای خوب و مفید دانست و گفت:چای ایرانی عطر کاذب ندارد و باید حداقل ۲۰ دقیقه در قوری چینی دم بکشد.

وی تاکید می‌کند چنانچه روش‌‌‌های فراوری چای در ایران اصلا‌ح شود شاهد تولید محصولی با کیفیت , مرغوب , با خواص و ارزش غذایی بالا خواهیم بود.

این کارشناس بهترین روش دم کردن چای را همان شیوه قدیمی‌وسنتی ایرانیهامی‌داند و می‌گوید , دم کردن چای در ظروف نشکن , پیرکس , یا چای ساز سبب می‌شود خواص چای تاحدودی کاهش یابد.

چای میوه نخوریم مصرف انواع چای میوه در بسته بندی‌‌‌های گوناگون در جامعه رواج یافته اما متخصصان تغذیه معتقدند این نوشیدنی‌ها از طعم دهنده‌ها و رنگهای مصنوعی تولید شده است بنابراین برای سلا‌متی مضر است این متخصصان توصیه می‌کنند بجای مصرف این گونه نوشیدنی‌ها از دم نوش‌‌‌های سنتی استفاده شود.

در کشور ما حدود ۱۰ هزار گونه داروی گیاهی وجود دارد که از دوران گذشته‌نیز ۵۰ نوع آن بصورت دم نوش یا چای مصرف می‌شده است.

انواع دم نوش‌‌‌های میوه که مصرفی سنتی در ایران دارد را نسترن , گل‌گاوزبان , عناب , نعناع , چای ترش , بهارنارنج ,گل محمدی و اوس و قدوس تشکیل می‌دهد.

خواص دم نوش ها:

دم نوش میوه گل نسترن: این گیاه بصورت طبیعی در دامنه‌‌‌های زاگرس والبرز می‌روید پوست این میوه حاوی ویتامین C و آنتی اکسیدان ضد سرطان است.

دم نوش اوس و قدوس: مصرف این نوشیدنی در تابستان سبب کاهش حرارت بدن‌و خنکی می‌شود، تصفیه خون و پایین آوردن تب از دیگر خواص این نوشیدنی است.

چای ترش سبب کاهش فشار خون، باز شدن عروق می‌شود و از رشد سلول‌‌‌های سرطانی جلوگیری می‌کند.

دم نوش میوه عناب: تب را پایین می‌آورد و تصفیه خون را در کبد افزایش می‌دهد.

دم‌نوش گل گاوزبان که از نوشیدنی‌‌‌های سنتی ایران است و بهترین دارو برای اعصاب قلب است.

دم نوش بهار نارنج و گل محمدی که برای آرامش خواب و لا‌غری مفید است و بالا‌خره دم نوش نعناع که ضد نفغ و برای هضم غذاها مفید است.

نکته قابل توجه در مصرف چای اینکه افزودن لیمو به چای خواص آن را کاهش می‌دهد و بهتر است چای را بدون افزودن چیزی نوشید